کد مطلب:41634 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:10

گنجینه پرسمان » تاريخ و سيره

خـداوند در آيه 86 سوره كهف , ضمن داستان ذوالقرنين مي فرمايد : حتي اذا بلغ مغرب الشمس وجـدها تغرب في عين حمئه ; تا به غروبگاه آفتاب رسيد ; ( در آن جا )احساس كرد ( و در نظرش مجسم شد ) كه خورشيد در چشمه تيره و گل آلودي فرومي رود . منظور از اين آب تيره چيست و چگونه خورشيد با آن عظمت , ممكن است در آب تيره اي فرو رود ؟ و آيـا ايـن مـعني با كرويت زمين و گردش آن به دور خورشيدو محتويات هيئت جديد مخالف نيست ؟

طـبق آخرين تحقيقاتي كه دانشمندان اسلامي و مفسران عاليقدر قرآن درباره داستان ذوالقرنين كـرده انـد , معني آيه فوق چنين است :ذوالقرنين , از طرف مغرب همچنان به پيشروي خود ادامه مـي داد تـا بـه كـرانـه دريـارسـيد ( آيا منظور اقيانوس اطلس است يا درياي مديترانه و آيا انتهاي پيشروي ذوالقرنين در ناحيه مغرب مراكش بوده يا ازمير تركيه ؟ ميان مفسران , گفتگواست ) . بـه هـر حال , هنگام غروب آفتاب بود كه ذوالقرنين در كنار ساحل ايستاده و به آن منظره شگفت انگيز نگاه مي كرد , از آنجا كه هرگاه شخصي در ساحل دريابايستد , به واسطه كروي بودن زمين , هنگام غروب آفتاب , چنين به نظرش مي رسد كه خورشيد آهسته آهسته در انتهاي افق به دريا فرو مـي رود , از ايـن جـهت قرآن مجيدنيز آن حالت و احساس ذوالقرنين را اين طور بيان مي كند : چنين احساس كرد كه خورشيد در آب تيره اي فرو مي رود . روي ايـن حـسـاب , آيه فوق با كرويت زمين كاملا سازگار است و منظور از ( عين حمئه )همان دريا خواهد بود كه خورشيد در انتهاي افق آن , غروب مي كند . ولـي چـرا قرآن از آب دريا به عين تعبير كرده , سوال ديگري است كه مفسران اين طور توضيح داده اند : يكي از معاني هفتگانه عين آب كثير و محل ريزش آب است . از آنـجـا كه آب درياها و اقيانوسها زياد است و آب جويها و نهرها و رودها و شطهامعمولا به درياها مـي ريزد و آب درياها نيز به اقيانوسها اتصال پيدا مي كند , ازاين جهت قرآن از آن به عين كه به معني آب زياد و مصب آبهاست , تعبير نموده است . امـا ايـن كـه چرا قرآن از آب درياها تعبير به آب تيره كرده , چند علت براي آن مي توان گفت :1 - آبـهاي ساحل دريا در اثر ريزش آبهاي گل آلوده رودها و در اثر گل و لاي ساحلي , تيره و صورتي شبيه به گل آلود , به خود مي گيرد . 2 - وقتي كه خورشيد به هنگام غروب به آب دريا مي تابد , آب دريا رنگ تيره اي به خود مي گيرد . از اين جهت قرآن آن را تشبيه به آب گل آلود كرده است . 3 - هر قدر آب زيادتر و عميق تر باشد , در اثر شدت كبودي سياه به نظر مي رسد وچون آب دريايي كه ذوالقرنين مي ديده زياد بوده , از جهت اين كه صورتي شبيه سياهي به خود گرفته بوده , قرآن از آن تعبير به آب مخلوط با گل سياه كرده است . (1)

---

پاسخ به پرسشهاي مذهبي
مكارم شيرازي - ناصر و جعفر سبحاني 1 - تفسير مراغي , جلد 16 , صفحه 17 ; تفسير مجمع البيان , جلد 7 , صفحه 490 ;طنطاوي , جلد 9 , صـفـحـه 200 ; الـمـنـجـد , ذيل كلمه حمئه و عين ; مفردات راغب ,قصص قرآن , ذيل كلمه ذوالقرنين .